Wijn uit Zuid-Afrika is na de afschaffing van de Apartheid in 1994 enorm gestegen in populariteit onder de Nederlanders.Tegenwoordig komen er prachtige kwaliteitswijnen uit Zuid-Afrika die met de meest innovatieve methoden kunnen worden gemaakt. Op deze pagina leest u meer over de wijnbouw geschiedenis van dit prachtige land, net als de populaire druivenrassen die er worden verbouwd en hoe het zit met de Zuid-Afrikaanse wijnwetgeving. 

Rond de 35e breedtegraad op het zuidelijk halfrond ligt het prachtige en gevarieerde wijnland Zuid-Afrika. Dat Zuid-Afrika gevarieerd is te zien aan de vele verschillende klimaten, bodems, bergen en heuvels. Dat wijnen uit Zuid-Afrika populair zijn onder Nederlanders blijkt uit de substantiële export vanuit het land richting Nederland van zowel bulkwijnen als kwaliteitswijnen. Als wijnland loopt Zuid-Afrika al lange tijd mee. In 1652 werd de eerste wijnstok aan land gebracht en sindsdien heeft de wijnbouw, ondanks grote tegenslagen en beproevingen door de eeuwen heen, een enorme vlucht genomen. Op dit moment beschikken de wijnhuizen over de technische mogelijkheden en kennis om prachtige wijnen te maken, zoals de wijnen in ons assortiment van Bellingham Wines en Louisvale Estate. 

Wijnbouw Historie Zuid-Afrika

Zoals gezegd werd de eerste wijnstok reeds in 1652 aan land gebracht door Jan van Riebeeck. Deze jonge arts werd uitgezonden door de VOC om de gezondheid te bewaken van de opvarenden van zeeschepen die aan land kwamen in Zuid-Afrika. In 1659 produceerde van Riebeeck zijn eerste wijn. Later werd het stokje overgenomen door Simon van der Stel, die meer interesse voor de wijnbouw aan de dag legde dan zijn voorganger Van Riebeeck. De wijnbouw in Zuid-Afrika is echter groot gemaakt door de Engelsen, Fransen en Duitsers.

Eeuwen later, in de 19e eeuw, ging het de wijnbouw voor de wind, totdat ook hier de wijngaarden werden verwoest door de druifluis. Daarnaast zorgde oorlog en economische neergang in Europa voor nog meer problemen in de wijnbouw. In de 20e eeuw heeft vooral het Apartheidsregime veel schade berokkend aan de Zuid-Afrikaanse wijnbouw. Het land leed economisch zeer door boycots vanuit de hele wereld, waardoor het land in isolatie kwam. Na het einde van de Apartheid in 1994 is de wijnbouw in sneltreinvaart opgepakt en uitgebouwd tot een van de meest florerende bedrijfstakken van Zuid-Afrika. Vandaag de dag beschikken de meeste producenten over technisch vernuft en kennis om heerlijk drinkbare én kwaliteitswijnen uit de diverse wijnregio’s die het land rijk is, voort te brengen.

Bodem en klimaat van Zuid-Afrika

Zuid-Afrika ligt op het zuidelijk halfrond op de 35e breedtegraad. Aan de westkust van Zuid-Afrika stroomt de koude Atlantische Oceaan en oostelijk de warme Indische Oceaan. Ze treffen elkaar bij De Kaap, wat zorgt voor neerslag. Zuid-Afrika heeft ondanks de ligging een vrij koel klimaat aan de kust, maar landinwaart zijn ligt de temperatuur hoger en valt er weinig tot geen neerslag. De gemiddelde temperatuur ligt net boven de 20˚C in het oogstseizoen, maar de temperatuur kan ook gemakkelijk oplopen tot richting de 40˚C. Vanaf het voorjaar tot en met de zomer waait er vanuit het zuid-oosten een harde, aanhoudende wind. De wind is erg droog wat voordelig is voor de druiven op het land; de wind zorgt ervoor dat het fruit droog blijft en vervelende ziektes en schimmels achterwege blijven.

De blauwe druivenrassen van Zuid-Afrika

Het nationale druivenras van Zuid-Afrika is uiteraard de pinotage druif. Pinotage is een blauwe druif die is ontstaan door pinot noir te kruisen met cinsault. Pinotage geeft dieprode wijnen met een intens fruitige, kruidige smaak. Als pinotage op hout wordt opgevoed ontstaat een krachtige, intense wijn met aroma’s van koffie, kruidigheid, chocolade, fruit, frambozen, pruimen en krenten. Naast deze twee nationale druivenrassen, wordt in Zuid-Afrika ook veel merlot, cabernet sauvignon en shiraz verbouwd. 

In Zuid-Afrika worden van deze druiven verschillende kwaliteitswijnen geprodcueerd, maar er komen ook veel alledaagse wijnen met een goede prijs-kwaliteit verhouding vandaan.

Wijnstreken van Zuid-Afrika

Coastal Region

De Coastal Region is verreweg de belangrijkste en grootste regio en ligt tussen Kaap de Goede Hoop en Kaapstad. De wijngebieden in deze regio genieten van een verkoelende wind en die vanuit de Atlantische Oceaan binnendrijft en tevens zorgt voor voldoende neerslag. Binnen de Coastal Region vallen 9 districten, waarvan Stellenbosch, Paarl en Franschhoek de bekendste zijn. Een bekende ward is Constantia, die ondanks de ligging in het Cape Point district, hier niet officieel toe behoort. 

Stellenbosch is, op Constantia na, het oudste wijndistrict en wordt gezien als het kloppende hart van de Zuid-Afrikaanse wijnindustrie. Stellenbosch wordt omringd door bergen en de wijngaarden liggen rondom het stadje. Richting de kust is er wat meer koelte, terwijl meer het binnenland in, de warmte haar invloed heeft op de groei van de druiven. Het zijn vooral blauwe druivenrassen als cabernet sauvignon, pinotage en shiraz die hier veel aangeplant staan en prachtige wijnen opleveren. 

Breede Rivier Vallei

Breede Rivier ligt verder landinwaarts en omvat de districten Worcester en Robertson. Het is een zeer warm gebied wat weinig neerslag kent. Irrigatie van de wijngaarden is daarom noodzakelijk. De Breë Rivier, die dwars door het Breede Rivier gebied loopt, biedt hierbij uitkomst. Er groeit veel chardonnay, shiraz en cabernet sauvignon. Ook in Worchester, wat achter de bergen ligt, is irrigatie door hitte en weinig neerslag nodig. Er groeit colombard en chenin blanc waar voornamelijk bulkwijnen van worden gemaakt, maar ook versterkte wijnen en distillaten zoals brandy. 

Klein Karoo

De regio Klein Karoo is lang en smal en strekt zich uit van oost naar west. Ook hier speelt de hitte en droogte een grote rol. De wijngaarden liggen veelal langs de oevers van de rivier. Er komt veel chenin blanc en colombard, pinotage, cabernet sauvignon en merlot vandaan. Het district Calitzdorp is met name bekend van zoete/versterkte wijnen van muskaatdruiven.

Olifants Rivier

Deze regio ligt veel noorderlijker en landinwaarts, aan de kant van de Atlantische Oceaan. Hier worden vooral bulkwijnen geproduceerd van blauwe druiven. De regio kent drie districten: Citrusdal Mountain, Citrusdal Vallei en Lutzville Vallei. 

Cape South Coast

De regio Cape South Coast dat helemaal in het uiterste puntje van Zuid-Afrika ligt, omvat zes districten met daarin een aantal wards. De belangrijkste districten zijn Walker Bay en Elgin. Zowel Walker Bay als Elgin profiteren van de verkoelende invloed van de Oceanen. Druivenrassen als pinot noir, sauvignon blanc en chardonnay geven hier hele mooie terroirwijnen. Een van de bekendste van 6 wards binnen Walker Bay is Hemel-en-Aarde Valley. Uit Elgin komen knisperend frisse sauvignon blanc’s en pinot noir’s.

Zuid-Afrika en de wijnwetgeving

De wijnstreken van Zuid-Afrika liggen voornamelijk op de West-Kaap, dat verdeeld is in 5 regio’s. Deze regio’s worden ingedeeld in districten, waarin weer appellaties liggen, zogenaamde ‘wards’.

In Zuid-Afrika wordt de gegarandeerde herkomst van wijn geregeld onder de Wine of Origin (WO). Deze is gebaseerd op een wettelijke indeling op basis van geografische grenzen. Binnen de WO vormen de wards een uitzondering; hier worden namelijk de specifieke terroirkenmerken per ward als uitgangspunt genomen. Binnen de Zuid-Afrikaanse wijnwetgeving wordt niet voorgeschreven welke druivenrassen mogen worden verbouwd binnen de regio, district of ward. Er zijn ook géén regels opgenomen voor rendementen, manier van snoeien en het gebruik van mest of het toepassen van irrigatie. Wel is het verboden om wijnen zoeter te maken (chaptaliseren), terwijl het toevoegen van zuren (aanzuren) wel is toegestaan.